Mặc dù dòng chảy thương mại toàn cầu đang đối mặt với nhiều khó khăn, hoạt động giao dịch hàng hóa kết nối quốc tế tại Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam vẫn tiếp tục phát triển, mang lại những đóng góp tích cực cho nền kinh tế.
Ngoài việc phát triển quy mô giao dịch và xây dựng các sàn giao dịch hàng hóa chuyên biệt, việc thành lập sàn giao dịch vàng trong thời gian tới sẽ là một giải pháp để giải quyết những “điểm tắc nghẽn” của thị trường vàng hiện tại. Về vấn đề này, phóng viên Báo Hànộimới đã có cuộc trao đổi với ông Đặng Việt Hưng, Tổng Giám đốc Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam.
Giá trị giao dịch đạt 5.200 tỷ đồng/ngày
– Ông đánh giá như thế nào về tình hình thị trường nguyên liệu hàng hóa Việt Nam hiện nay?
– Từ đầu năm 2024 tới nay, thị trường hàng hóa thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đều bị ảnh hưởng bởi những bất ổn trong hoạt động vận tải hàng hóa, đặc biệt là căng thẳng ở biển Đỏ. Đây là tuyến vận tải quan trọng đưa hàng hóa của Việt Nam đến với thị trường châu Âu, bờ Đông Hoa Kỳ và ngược lại.
Trong quý I-2024, các mặt hàng giao dịch quốc tế tại Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam hầu như đều có những biến động mạnh. Nhiều mặt hàng đã phá kỷ lục giá trước đây, đặc biệt là ca cao và cà phê. Năm ngoái, khi giá ca cao tiến gần đến mức cao nhất trong 50 năm qua ở mức 4.200 USD/tấn, các nhà phân tích đã cảnh báo rằng giá ca cao có thể còn tăng cao hơn nữa do ảnh hưởng của El Nino đối với các nước sản xuất chính tại châu Phi.
Đối với cà phê Robusta, cả doanh nghiệp và nông dân có lẽ chưa từng nghĩ đến mức giá 100.000 đồng/kg như hiện nay. Thị trường hàng hóa dự kiến sẽ còn sôi động hơn nữa trong thời gian tới.
- Trong bối cảnh này, vai trò của Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam trong chuỗi cung ứng và nền kinh tế Việt Nam như thế nào?
- Hoạt động giao dịch hàng hóa quốc tế tại Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam đã trở thành điểm sáng trong bức tranh kinh tế chung. Trong quý I-2024, giá trị giao dịch trung bình hàng ngày tại Sở đạt 5.200 tỷ đồng, tăng hơn 18% so với quý IV-2023 và hơn 30% so với cùng kỳ năm trước. Kết quả này nhờ vào sự hấp dẫn của kênh giao dịch hàng hóa so với các kênh đầu tư truyền thống khác, với thời gian giao dịch 24 giờ mỗi ngày, các sản phẩm đa dạng kết nối quốc tế, tính thanh khoản và minh bạch cao.
Hiện nay, Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam niêm yết giao dịch các loại hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn, hợp đồng quyền chọn và hợp đồng chênh lệch giá. Đây không chỉ là kênh đầu tư mà còn là công cụ bảo hiểm giá cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, giúp họ chủ động trước các biến động giá cả. Khi được áp dụng rộng rãi, công cụ này sẽ đóng góp đáng kể vào quá trình phát triển và hội nhập của kinh tế Việt Nam với thế giới.
- Thị trường hàng hóa tại Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam đã hỗ trợ như thế nào cho hoạt động của các doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng, thưa ông?
- Hiện Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam là đơn vị duy nhất cung cấp thông tin chính thống về thị trường giao dịch hàng hóa ở Việt Nam. Thông tin thị trường mà Sở cung cấp liên tục được cập nhật từ các đối tác và tổ chức uy tín trên thế giới, đảm bảo tính chính xác và kịp thời, giúp doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng có thể phản ứng nhanh chóng và hiệu quả trước những biến động của thị trường quốc tế.
Đã đến lúc hình thành sàn giao dịch vàng
- Thời gian qua, thị trường vàng diễn biến phức tạp, đặt ra yêu cầu hình thành sàn giao dịch vàng chính thống. Ông nghĩ sao về việc này?
- Trên thế giới, sàn giao dịch vàng là một mô hình phổ biến ở nhiều nước. Khi vàng được giao dịch qua sàn với các lệnh khớp minh bạch, người tham gia có thể nắm bắt rõ hơn về thị trường, từ đó đưa ra quyết định giao dịch sáng suốt hơn. Đồng thời, Nhà nước cũng sẽ dễ dàng kiểm soát thị trường hơn. Một lợi ích quan trọng khác là việc thành lập sàn giao dịch vàng giúp thị trường vàng trong nước liên thông với quốc tế một cách thuận lợi hơn. Không cần phải nhập khẩu, chỉ cần đặt lệnh mua bán là có thể giao dịch ngay với các đối tác nước ngoài, dần dần tạo sự cân bằng về giá với thị trường quốc tế. Theo tôi, việc thành lập sàn giao dịch vàng liên thông quốc tế là điều rất cần thiết để giải quyết những “điểm nghẽn” của thị trường vàng hiện tại, từ đó thúc đẩy sự đóng góp tích cực của thị trường vàng vào nền kinh tế.
- Ông có thể cho biết những định hướng và đổi mới của Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam trong thời gian tới?
- Bên cạnh mục tiêu mở rộng quy mô giao dịch, Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam đang nghiên cứu và xây dựng các sàn giao dịch hàng hóa chuyên biệt cho các sản phẩm thế mạnh của Việt Nam như cà phê, cao su, và thịt lợn. Đây là một trong những kế hoạch trọng tâm của Sở từ 2023-2028 nhằm phát triển thị trường hàng hóa theo tiêu chuẩn quốc tế. Dự kiến trong năm 2024, các sàn giao dịch cao su và thịt lợn tại TP Hồ Chí Minh sẽ đi vào hoạt động, còn sàn cà phê và tín chỉ carbon sẽ được triển khai vào năm 2025. Những sàn giao dịch chuyên biệt này sẽ giải quyết nhiều vấn đề cụ thể cho từng loại hàng hóa, nhưng tổng thể sẽ làm cho hoạt động sản xuất và thương mại của Việt Nam thêm minh bạch và hiện đại, tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững trong tương lai.
Bên cạnh đó, Sở sẽ tiếp tục tăng cường hợp tác trong nước và quốc tế, trọng tâm là với các sở giao dịch hàng hóa và các đối tác công nghệ lớn toàn cầu.
Theo kế hoạch, trong quý II-2024, Sở sẽ hoàn thành việc liên thông giao dịch với các sở giao dịch hàng hóa tại Trung Quốc, hướng tới mục tiêu niêm yết chéo các sản phẩm giao dịch và mở ra cơ hội cho doanh nghiệp và nhà đầu tư trong nước. Sở cũng sẽ hợp tác với Bộ Công Thương và các cơ quan quản lý để sớm triển khai nghị định mới về hoạt động mua bán hàng hóa qua Sở Giao dịch Hàng hóa, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho thị trường hàng hóa tại Việt Nam.
- Chúng ta còn những tồn tại, khó khăn gì cần tháo gỡ?
- Được thành lập và hoạt động từ năm 2010, Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam đã kết nối giao dịch với các sở giao dịch hàng hóa quốc tế, làm cho hoạt động thương mại trở nên minh bạch và chuyên nghiệp, thu hút nhiều đầu tư từ doanh nghiệp và nhà đầu tư trong nước. Tuy nhiên, thị trường giao dịch hàng hóa của Việt Nam còn khá non trẻ so với các sở giao dịch có lịch sử hàng trăm năm trên thế giới. Quá trình phát triển và hội nhập cũng đặt ra nhiều thách thức, đòi hỏi phải liên tục cập nhật và thay đổi để theo kịp xu hướng toàn cầu.
Pháp luật về hoạt động mua bán hàng hóa qua Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam chưa thật sự hiệu quả, cần có sự đồng bộ trong các chính sách giữa các bộ, ngành liên quan. Các quy định cần sớm được hoàn thiện và ban hành để phù hợp với thị trường quốc tế.
Bên cạnh đó, việc tuyên truyền thông tin về bảo hiểm giá cần được đẩy mạnh để giúp các doanh nghiệp Việt Nam sử dụng công cụ này hiệu quả hơn, phục vụ tích cực cho hoạt động kinh doanh.
Chúng tôi mong nhận được sự ủng hộ từ Bộ Công Thương, các bộ, ban, ngành liên quan, cùng sự hỗ trợ của các cơ quan báo chí trong việc lan tỏa thông tin về thị trường đến doanh nghiệp và nhà đầu tư trong nước.
Điều này sẽ giúp hoạt động của Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam và thị trường giao dịch hàng hóa tại Việt Nam trở nên chuyên nghiệp và hiệu quả hơn.
- Trân trọng cảm ơn ông!