Sẹo rỗ, hay còn được gọi là “atrophic scars” trong ngôn ngữ y khoa, là một dạng sẹo lõm thường xuất hiện trên bề mặt da sau các tổn thương. Nguyên nhân hình thành sẹo rỗ đa dạng, bao gồm:
- Mất collagen trong quá trình lành thương tổn da: Collagen là một protein quan trọng giúp da duy trì độ đàn hồi và cấu trúc. Khi da bị tổn thương, quá trình phục hồi da cần sự tham gia của collagen. Tuy nhiên, nếu cơ thể không sản xuất đủ collagen, vết thương sẽ không được phục hồi hoàn toàn, dẫn đến hình thành sẹo rỗ. Ví dụ, sau một vết cắt hoặc vết thương hở, nếu quá trình tái tạo da không hiệu quả, sẹo rỗ sẽ hình thành thay vì da phẳng mịn.
- Tổn thương nặng hoặc viêm nhiễm kéo dài: Các tình trạng viêm nhiễm nặng như mụn trứng cá bọc hoặc mụn cyst có thể gây tổn thương sâu đến các lớp da, khiến cho việc phục hồi sau viêm nhiễm không đầy đủ, từ đó hình thành sẹo rỗ. Ví dụ, mụn bọc nặng không được điều trị kịp thời có thể để lại sẹo lõm sâu trên da.
- Gen di truyền và yếu tố cá nhân: Gen di truyền và cơ địa của mỗi người cũng ảnh hưởng đến khả năng hình thành sẹo. Một số người có xu hướng hình thành sẹo rỗ nhiều hơn do đặc điểm da và khả năng phục hồi của da. Điều này giải thích vì sao trong cùng một hoàn cảnh, một số người lại để lại sẹo rỗ trong khi người khác thì không.
- Tuổi tác và thay đổi nội tiết tố: Khi tuổi tác tăng lên, sự thay đổi nội tiết tố có thể làm giảm khả năng tái tạo và sản xuất collagen của da, từ đó làm tăng nguy cơ hình thành sẹo rỗ, đặc biệt sau các tổn thương da. Sự giảm sút này nổi bật hơn ở phụ nữ sau tuổi mãn kinh do sự giảm estrogen.
- Không chăm sóc vết thương đúng cách: Việc không chăm sóc vết thương đúng cách, như nặn mụn hoặc không giữ gìn vệ sinh, cũng làm tăng nguy cơ hình thành sẹo rỗ. Khi vết thương không được làm sạch và bảo vệ đúng cách, vi khuẩn có thể xâm nhập và gây viêm nhiễm, từ đó tạo điều kiện cho sẹo rỗ hình thành.
Điều trị sẹo rỗ thường đòi hỏi sự can thiệp của các phương pháp chuyên nghiệp như laser, micro-needling, hoặc sử dụng các loại kem và liệu pháp tại nhà để cải thiện tình trạng da và kích thích sản xuất collagen. Các phương pháp này giúp cải thiện độ đàn hồi và mịn màng của da, giảm thiểu sẹo rỗ. Tuy nhiên, hiệu quả điều trị phụ thuộc vào từng cá nhân và mức độ nặng của sẹo.